İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) Avrupa Birliği’nin desteğiyle 2023’te başlattığı Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı ilk meyvelerini vermeye başlıyor. Program kapsamında hibe desteği alan Çekirdek Eskişehir projesi, Kent Park'ta belediyeye ait bir mekanın sanatçılar için bir üretim alanına dönüştürülmesini hedefliyor. Türkiye’de kültür-sanat alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ile belediyeler arasındaki diyaloğu ve işbirliklerini geliştirmeyi amaçlayan programın ikinci açık çağrı döneminde toplam 10 projeye destek verilecek.&nbsp;Ortaklaşa Kültür, Diyalog ve Destek Programı'nın ayrıntılarını ve açık çağrı döneminde hibe alan Çekirdek Eskişehir projesini İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece'ye sorduk.&nbsp;Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı tam olarak nedir, ne yapar?İKSV olarak Avrupa Birliği’nin desteğiyle 2023 yılında başlattığımız Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı; kapsayıcı, eşitlikçi ve hak temelli bir kültür politikası modelini yerel kültür aktörleriyle birlikte hayata geçirdiğimiz, çok kapsamlı bir proje. Ana amacı sivil kültür kurumlarıyla belediyeleri adil bir kültürel işbirliği zemininde buluşturmak. Projenin üç temel eksenini öğrenme, diyalog ve hibe programları oluşturuyor.Toplam bütçesi 1,3 milyon avro olan Ortaklaşa Hibe Programı, bulunduğu coğrafyada dönüşüm yaratma potansiyeline sahip kültür-sanat projelerini desteklemek ve sivil toplum-belediye işbirliğini geliştirmek üzere tasarlandı. Programın 2023 yılındaki ilk açık çağrı dönemine Türkiye’nin 7 bölgesindeki 33 şehirden kültür-sanat odaklı 121 sivil toplum kuruluşu başvurdu. Bu başvurularda 10 büyükşehir, 6 il ve 71 ilçe belediyesi proje ortağı olarak yer aldı.&nbsp;Şu anda, Nisan-Haziran 2024 arasındaki ikinci açık çağrı döneminde Türkiye’nin yine 7 bölgesindeki 35 şehirden gelen 131 proje başvurusu arasından seçilen, 10 yeni projenin başladığı dönemdeyiz.&nbsp;Hibe Programı’nın üç ana hedefi var: Türkiye’de kültür ve sanat alanını STK’lar ve belediyeler arasındaki işbirlikleri ve ortak projeler aracılığıyla güçlendirmek, belediyeler ve STK’larda çalışan kültür profesyonellerinin kültür politikaları ve yönetimi alanlarındaki gelişimini desteklemek, katılımcı yerel kültür politikalarının oluşumunu teşvik etmek.Ortaklaşa Öğrenme Programı’nda ise kültür-sanat ekosisteminde farklı kentlerde ve ölçeklerde çalışan aktörler olarak birbirimizden öğrenerek birlikte büyümeyi hedefledik. Programa dahil olan kurum temsilcilerini kültür politikaları ve yönetimi alanlarında çalışan akademisyenler ve profesyonellerle biraraya getirerek katılımcılara kültür politikalarının planlanmasında ve uygulanmasında çokyönlü bir bakış açısı kazandırmayı amaçladık. Yerelde katılımcı kültür politikalarının oluşturulmasında çeşitliliği, eşitliği, kapsayıcılığı kucaklayan çözümlere ve önerilere odaklanırken, projenin ilk aylarındaki saha araştırmasının verileri de bu sürece yön verdi.STK'larda ve belediyelerde çalışan kültür profesyonellerini yuvarlak masa toplantıları ve arama konferanslarında biraraya getirdiğimiz, ortak sorunlara çözüm aradığımız ve kavramlar üzerinde düşündüğümüz Ortaklaşa Diyalog Programı ise katılımcıları kültür politikaları ve yönetimi alanında deneyim paylaşmaya davet ediyor.&nbsp;Programın ikinci çağrı döneminde hangi şehirlerde tam olarak neler yapılması planlanıyor?İkinci çağrı döneminde Balıkesir, Çanakkale, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Rize ve Sinop’tan kültür-sanat alanında çalışan sivil toplum kuruluşları; Adıyaman, (İstanbul) Ataşehir, Balıkesir, (Hatay) Defne, Gaziantep, (Artvin) Hopa, (İzmir) Konak, (Çanakkale) Küçükkuyu, (İstanbul) Maltepe, (Balıkesir) Marmara Adalar, (Amasya) Merzifon, (Trabzon) Ortahisar, (İstanbul) Şişli belediyeleriyle ortaklaşa projeler yürütecek.Projelerin ayrıntılarına gelince… Çanakkale’den Bir Tohum Vakfı ve Küçükkuyu Belediyesi’nin yürüttüğü Kültür Kenti Küçükkuyu kültürel miras ve çeşitliliğiyle öne çıkan beldede doğa takvimi çerçevesinde düzenlenecek ekolojik ve yerel bellek temalı etkinliklerle Küçükkuyu’yu bölgenin kültür odağı hâline getirmeyi amaçlıyor. İzmir’den Darağaç Kolektifi ve Konak Belediyesi’nin projesi Fermantasyon, genç sanatçı ve tasarımcıların atölye ve deneyim alanlarının eksikliği, kent yaşantısına katkıda bulunabilecek fikir ve projelerin izleyicisiyle buluşmakta zorlanması, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının iletişim sorunlarının aşılabilmesi ve somut çözümler önerilmesi konularını merkeze alıyor.Galimi Çınarlı Kırsal Kalkınma ve Turizm Derneği, Marmara Adalar Belediyesi ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi'nin ortaklığındaki Marmara Adaları Kültür Sanat Aksı projesiyle Çınarlı’da bir kültür-sanat yerleşkesinin hizmete kazandırılması, yeni açılan Marmara Adalar Müzesi’nin kapasitesinin artırılması, belediyeye yönelik kültür politikası eğitimleri ve Ada’da ilk kez düzenlenecek Ada Kültürleri Festivali ile ortaya çıkacak dinamizmin sürekli hâle getirilmesi amaçlıyor.Hatay Senfoni Orkestrası ve Defne Belediyesi’nin Yeni Yaşamın Filizleri: Hatay Gençlik ve Çocuk Orkestra Korosu projesi, belediye desteğiyle kurulacak sanat yerleşkesinde, depremden etkilenen Hataylı 60 çocuğa müzik eğitimi sunmayı hedefliyor.Hemşin Yaşam Derneği ve Hopa Belediyesi’nin Nazım’dan Kazım’a Ortaklaşa Hopa projesinde, şehirde kurulmakta olan Kültür ve Sanat Meclisi aracılığıyla sivil toplum kuruluşları, yerel yönetim, yurttaşlar ve sanatçılar arasındaki diyaloğu geliştirerek; katılımcı, kapsayıcı kültür politikalarının oluşum sürecini desteklemeyi planlanıyor.İstanbul’dan desteğe hak kazanan tek proje ise Kreşendo’nun üç ilçe belediyesinin (Ataşehir, Maltepe, Şişli Belediyeleri) ortaklığında düzenleyeceği Bizi Buluşturan Mekanlar. Bu ilçelerde belediyelerin açık ve kapalı kamusal alanlarındaki kültür-sanat faaliyetlerinin programlama ve mekansal tasarım süreçlerinin katılımcı, kapsayıcı şekilde yürütülmesi için bir rehber hazırlanacak.Nefes Kültür Sanat Derneği, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ortaklığındaki Gaziantep Sanat Alanı ile Cenani Konağı'nda bir kültür ve güzel sanatlar akademisi ve ortak alan oluşturuyor.Sinop Sürdürülebilir Kalkınma Derneği ve Merzifon Belediyesi'nin projesi Motorhane Kültür-Sanat Ağı ile Merzifon’da bulunan eski bir elektrik santrali kültür merkezine dönüştürülüyor ve bölgedeki kültür-sanat aktörleriyle sivil bir ağ oluşturuluyor.İstanbul’da yerleşik Şehir Dedektifi Kent Çevre ve Sanat Derneği, deprem bölgesine gidiyor ve Adıyaman Belediyesi'nin ortaklığında Perre Çocuk ve Kent Bienali'ni hayata geçiriyor.Ortaklaşa Hibe Programı’nın ilk döneminde Borçka Belediyesi ile ortaklaşan Yayla (Gola) Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği, bu kez Ortahisar ve Hopa Belediyeleri'ni yanına alıyor. VİRA: Doğu Karadeniz Kültür Ekosistemini Güçlendirmek projesi Artvin, Rize, Trabzon arasındaki kültür-sanat ekosistemini; sivil toplum, yerel yönetimler ve yerel aktörlerin katılımıyla düzenlenecek atölye çalışmaları, çalıştaylar ve toplantılarla güçlendirmeyi, yerel yönetimlerin sivil toplum ile işbirliğini artırarak etkileşimli ve kapsayıcı kültür politikaları oluşturmayı odağa alıyor.Eskişehir’deki Çekirdek Eskişehir projesi&nbsp;ne amaçlıyor?Ortaklaşa’nın ilk açık çağrı döneminde hibe desteği alan dört projeden biri Çekirdek Eskişehir. Proje kapsamında, Ankara’da uzun yıllardır düzenledikleri Engelsiz Film Festivali ile tanıdığımız Puruli Derneği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin ortaklığında belediyeye ait bir mekanın ideal dönüşüm planını çalıştı. Eskişehir’de 650 metrekarelik bir alana yayılan Kent Park içinde bir süredir atıl hâlde bulunan bir kamusal mekan, üç temel başlık altında yeniden projelendirildi. Eskişehirli kültür-sanat aktörleriyle yapılan toplantı ve atölye çalışmaları neticesinde Çekirdek Eskişehir ismi verilen alanın mimari tasarımı, kültür-sanat programı ve yönetişim modeli, sivil ve kamusal aktörlerin işbirliğiyle tasarlandı. 2023 yılı boyunca ulusal ve uluslararası paydaşlarla yapılan toplantılardan edinilen deneyimler, mekanın dönüşüm sürecinin temel ilkelerini ortaya koydu.Çekirdek Eskişehir projesinin ne kadar zamanda bitirilmesi planlanıyor?Puruli Derneği, Ortaklaşa’nın hibe desteğiyle hayata geçirdiği bu tasarım projesinin sonuna geldi. Şimdi geçen yıl boyunca kentteki paydaşlarla birlikte çalışılan planın ışığında mekanın dönüşüm sürecinin başlaması hedefleniyor.Mekan geçen Haziran ayında düzenlenen bir mini festival ile paydaşlarca ilk kez deneyimlendi, Çekirdek Eskişehir’in Ortaklaşa hibesiyle tasarladığı projenin kapanış etkinliklerinde de birçok kişi ve kurum temsilcisi ağırlandı ve mekan nefes almaya başladı. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyon için üç kişiyi istihdam etmesi de sürdürülebilirliğe dair sevindirici bir gelişme oldu.Süreç ilerlerken Eskişehir halkıyla katılımcı bir biçimde onların talepleri de gözetiliyor mu?Çekirdek Eskişehir projesinin yönetişim modeli tam da bu kapsamda tasarlandı. Yerel, ulusal ve uluslararası kültür-sanat aktörleriyle birlikte çeşitli atölyeler ve toplantılar sonucu ortaya çıkarılan bütüncül yönetişim modeli kamu ve sivil toplumun birlikte çalıştığı bir öneri sunuyor. Mekanın Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Eskişehirli sanatçılar ve yerel sivil toplum işbirliğiyle ortaklaşa yönetilmesi hedefleniyor. Çekirdek Eskişehir, yarattığı yönetişim ve işbirliği modelinin uzun vadede Türkiye’nin başka şehirlerinde de yaygınlaşmasını amaçlıyor. Proje sürecinde Puruli Kültür Sanat Derneği ile Eskişehir Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan 5 yıllık protokol mekanın kültür-sanat ana odağıyla, sivil aktörler tarafından kullanılmasını garanti altına alıyor.&nbsp;Proje süresince yerel, ulusal ve uluslararası kültür-sanat aktörlerinin yer aldığı bir de Paydaş Haritası oluşturuldu. Haritada 60’tan fazla alanda ve sektörde çalışan aktörler çeşitli kategoriler altında gruplandırıldı. Hazırlanan paydaş haritasına Puruli Kültür Sanat Derneği’nin <a fr-original-style="" href="https://www.puruli.org/tr/68544/CEKIRDEK-ESKISEHIR" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">internet sitesinden</a> ulaşılabilir.Çekirdek Eskişehir projesi tamamlandığında nasıl bir kültür-sanat programı olacak?Mekanın kültür-sanat programlamasına ilişkin kapsayıcılık ve erişilebilirlik; sanat üretimine alan açma; sürdürülebilirlik ve yerel üretim; disiplinlerarası işbirliği; gastronomik deneyim; yerel, ulusal ve uluslararası bağlantılar; sosyal etki ve dönüşüm olmak olmak üzere yedi temel ilke belirlendi. Mekan ücretsiz olarak sanatçılar, kültür sanat girişimleri ve sivil toplum örgütlerinin kullanımına açık olacak. Mekanı kullanmak isteyen kurum ve kişiler Açık Takvim uygulamasıyla sürdürülebilir programlama kapsamında etkinliklerinin hem provalarını hem de sahnelenmesini halka açık bir şekilde kurgulayabilecekler.

Aposto Sanat

Eskişehir'e yeni bir sanat alanı kazandırma amacıyla ortaya çıkan "Çekirdek Eskişehir" projesini ve Türkiye geneline yayılacak hibe programını İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece ile konuştuk. 

Kent Park ile ilgili hikayeler